نوار عصب و عضله

نوار عصب و عضله که در اصطلاح پزشکی الکترومیوگرافی نام دادرد، از جمله روش های تشخیصی است که به بررسی و ارزیابی سلامت عضلات، هم چنین سلول های عصبی کنترل کننده عضلات می پردازد. این سلول ها مسئول انتقال سیگنال های الکتریکی و هم چنین انقباض و رها شدن عضلات و ماهیچه ها هستند.

نوار عصب و عضله با تبدیل سیگنال ها به نمودار و اعداد، پزشک را در تشخیص صحیح کمک می کند.

این تست معمولا در صورت بروز علائم و نشانه های ناشی از اختلالات عضلانی و یا عصبی از سوی متخصص مغز و اعصاب تجویز می شود. این علائم عبارتند از: احساس ضعف، بی حسی و یا مورمور شدن دست ها و یا پاها.

نوار عصب و عضله چیست؟

نوار عصب (NCS)سرعت حرکت تحریک الکتریکی از طریق عصب را اندازه می‌گیرد همچنین آسیب عصبی را شناسایی می کند.

در طول نوارعصب ، عصب شما تحریک می‌شود، به طور معمول با استفاده از گیرنده های الکترودی که به پوست شما متصل می‌شوند.

دو الکترود روی پوست بر روی عصب شما قرار داده می‌شوند،یک الکترود با یک تحریک الکتریکی بسیار ضعیف عصب شما را تحریک می‌کند، الکترود دیگر آن را ضبط می‌کند. فعالیت الکتریکی حاصل توسط یک گیرنده ضبط می‌شود. این کار برای هر عصب  تکرار می‌شود.

همچنین سرعت با اندازه‌گیری فاصله بین الکترودها و زمانی مناسب برای حرکت تحریکات الکتریکی بین الکترودها حساب می شود.

نوار عصب و عضله چه مواردی را اندازه گیری می کند؟

یک نوار مرتبط که ممکن است انجام شود، نوار عضله (EMG) است. این آزمایش فعالیت الکتریکی در عضلات شما را اندازه‌گیری می‌کند.

اغلب این آزمون همزمان با آزمون NCS انجام می‌شود. هر دو آزمون به شناسایی ،وجود، مکان و شدت بیماری‌هایی که عصب‌ها و عضلات را آسیب می‌رسانند، کمک می‌کنند.

معمولاً نوارعصب (NCS) همراه با نوارعضله (EMG) استفاده می‌شود تا تفاوت بین اختلال عصبی و اختلال عضلانی را مشخص کند. NCS مشکلات عصب را شناسایی می‌کند، در حالی که EMG تشخیص می‌دهد که آیا عضله به درستی در پاسخ به تحریک عصب عمل می‌کند یا خیر.

برخی از موارد لزوم انجام نوارعصب و عضله :

• مشکلات عصب سیاتیک
• دیسک بیرون زده
• پلی نوروپاتی التهابی مزمن و نوروپاتی
• بیرون زندگی دیسک (Herniated Disk)
• بیماری شارکو ماری توث
• سندروم کانال کارپال
• سندروم گیلن باره
• نوار عصب و عضله (EMGNCS)  برای یافتن علت علائمی مانند بی‌ حسی، مورموری و درد مداوم اندام ها نیز گرفته می‌شود .

تا کنون ممکن است  برای برخی از افراد پیش آمده باشد که یک متخصص مغز و اعصاب برایشان نوار عصب و عضله تجویز کند. اما ممکن است فرد بیمار نداند که این تجویز از چه رو انجام شده است. بسیاری از افراد که تجربه نوار عضله نداشته اند، همیشه درگیر ین مساله هستند که آیا انجام این کار دردناک خواهد بود و یا نه؟ برای تشخیص چه بیماری هایی از این کار استفاده می شود. مطلب پیش رو به شما کمک می کند به پاسخ پرسش تان دست یابید.

دلایل انجام تست نوار عصب و عضله

در صورتی که بیمار از علائم گفته شده شکایت کند و پزشک نیز احتمال بروز اختلالات عصبی و یا عضلانی را تشخیص دهد، این تست انجام خواهد شد. این تست به تشخیص شرایط زیر کمک می کند:

• اختلالات عضلانی مانند تشخیص دیستروفی عضلانی
• اختلالاتی که بر روی نورون های عصبی و انتقال سیگنال های الکتریکی تاثیر می گذارند، مانند میاستنی گراویس
• اختلالات اعصاب محیطی

نوار عصب برای تشخیص چه بیماری هایی مورد استفاده است؟

پاسخ این پرسش که  تست نوار عصب و عضله چیست و  اساسا در تشخیص چه نوع  بیماریهایی تجویز و مورد استفاده پزشک قرار می گیرد؟

ساده ترین و سریع ترین پاسخ به این پرسش این است که (EMG)  و الکترومیوگرافی یا همان نوار عصب و عضله روشی است تشخیصی که سلامت اعصاب و عضلات بیمار  را ارزیابی می کند. همچنانکه می دانید سلامت اعصاب و عضلات، بخش مهمی از مجموعه سلامت فیزیکی و بدنی فرد محسوب می شود، چرا که بدون کارکرد صحیح اعصاب و عضلات، افراد حتی قادر نخواهند بود یک قدم از جای خود حرکت کنند.

مضاف بر این ممکن است افراد از اختلال هایی در اعصاب و عضلات خود شکایت کنند که می تواند پیامد یک بیماری دیگر در حوزه مغز و اعصاب آنها باشد. پس نیاز به بررسی های علمی در این زمینه بوده که تکنولوژی نوار عصب و عضله را به دنیای پیچیده پزشکی وارد ساخته است.

اقدامات لازم قبل از انجام نوار عصب عضله

پیش از انجام این تست، مصرف هر گونه دارو باید به پزشک اطلاع داده شود.

سابقه هر گونه اختلال خونریزی و یا استفاده از دستگاه تنظیم کننده ضربان قلب باید به پزشک اطلاع داده شود. چرا که در صورت ابتلا به شرایط پزشکی خاص و یا استفاده از دستگاه، انجام این تست توصیه نمی شود.

در صورت انجام این تست، رعایت اقدامات زیر از بیمار خواسته می شود:

• عدم مصرف سیگار و دخانیات، حداقل سه ساعت قبل از انجام تست.
• استحمام و شست و شوی هر گونه روغن از روی پوست. بعد از استحمام، نباید از هیچ گونه کرم و یا لوسیونی استفاده شود.
• نیازی به ناشتا بودن نیست.
• روز تست، لباس مناسب پوشیده شود.

✅ مدت زمان انجام این تست در حدود نیم ساعت تا یک ساعت می باشد.

هدف از انجام تست عصب و عضله چیست؟

دکتر متخصص مغز و اعصاب با انجام این تست قادر است هر نوع اختلال در اعصاب و عمل عضلات و اختلال ها  در سیستم انتقال پیام عصبی  را بررسی نماید.

در مواردی که وجود اشکالی در سیستم عصبی و عضلات بدن بیمار تشخیص داده شده باشد و یا تصور شود که خطایی در پیام رسانی هست، این تست تجویز می شود. این اشکالات بیمار را با عوارض زیر بروز می کنند:

• حس کردن ضعف در عضله ها
• درد در ماهیچه ها و یا گرفتگی
• درد در هر یک از اندامهای بیرونی
• گز گز کردن و یا مور مور شدن دست و پا و یا جایی دیگر از بدن فرد (بیشتر بخوانید >> علت گزگز کردن دست و پا)

اقدامات بعد از انجام نوار عصب و عضله

با پایان تست، فرد قادر به انجام کارها و فعالیت های عادی و روزانه خود می باشد، مگر این که انجام یک سری فعالیت ها از سوی پزشک منع شده باشد.

• ممکن است در ناحیه ای که تست انجام شده، فرد کمی احساس ناراحتی داشته باشد و متوجه علائمی مانند التهاب و یا کبودی شود، که البته جای نگرانی وجود ندارد و بعد از گذشت چند روز برطرف خواهد شد.
• استفاده از کمپرس یخ چند مرتبه در طول روز و به مدت ده تا بیست دقیقه به تسکین این علائم کمک می کند.
• مصرف داروهای مسکن مانند استامینوفن و ژلوفن به تسکین درد کمک می کند.

نتایج نوار عصب و عضله چه چیزی را نشان می دهد؟

بعد از پایان تست، پزشک به بررسی و تفسیر نتایج می پردازد. در صورتی که نوار عصب و عضله در حالت استراحت، فعالیت الکتریکی را نشان دهد، احتمال بروز اختلالات زیر وجود دارد:

• اختلالات عضلانی
• اختلالی که بر اعصاب پیوند دنده عضلات تاثیر می گذارد
• التهاب ناشی از آسیب و صدمه

فعالیت الکتریکی غیر عادی در تست عصب و عضله، هنگام انقباض عضلات می تواند نشانه ای باشد از دیسک فتق و یا اختلال عصبی.

بسته به نتیجه تست، درمان بیشتر (البته در صورت لزوم) برای بیمار در نظر گرفته خواهد شد.

زمانی که عضلات در حالت استراحت به سر می برند، قطعا فعالیت الکتریکی تولید نخواهد شد. در واقع، هر چه میزان انقباض عضلات بیشتر باشد، فعالیت الکتریکی بیشتری اتفاق خواهد افتاد.

در بیماری های اعصاب محیطی، گاهی فعالیت های خود به خودی در عضلات اتفاق می افتد  و وجود فعالیت الکتریکی در حالت استراحت، می تواند نشانه ای باشد از التهاب و یا بیماری عضلانی.

خطرات و یا موارد منع انجام نوار عصب و عضله

نوار عصب و عضله، تستی است که عوارض بسیار کمی را به همراه دارد. احتمال بروز عفونت و یا خونریزی هنگام وارد شدن الکترودها بسیار کم است. پزشک باید از ابتلای بیمار خود به هموفیلی، اختلالاتی که مانع از لخته شدن خون می شوند، و یا مصرف داروهای رقیق کننده خون مطلع باشد.

کلام آخر

فراموش نکنید انجام تست  نوارعصب وعضله، امری کاملا تخصصی است که باید به وسیله یک متخصص مغز و اعصاب تجویز شده و توسط متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی انجام گیرد.

چنانچه برای مثال شما ساکن پایتخت باشید و در مطب بهترین متخصص مغز و اعصاب در تهران حضور یافته و  از یک اختلال خاص نزد او شکایت کنید، پزشک، با تجویز یک نوار عصب و عضله گامی مهم در راستای تشخیص بیماری شما بر خواهد داشت. تجویزی که مزید بر معاینات فیزیکی خواهد بود.