آیا درمان بیماری های مغز و اعصاب با rTMS امکان پذیر است؟ آر تی ام اس یکی از درمان هایی است که با پیشرفت علم پزشکی کاربرد های بسیاری دارد. همچنین نقش آن در پروسه درمان بیماری های مغز و اعصاب شناخته شده است. تحریک غیر مستقیم مغز چگونه بر عملکرد آن تاثیر می گذارد؟ اگر می خوهید بدانید آر تی ام اس چیست و چگونه در درمان اختلالات موثر است، این مقاله را از دست ندهید.
آر تی ام اس چیست؟
تحریک مغناطیسی جمجمه‌ای مکرر که به صورت خلاصه rTMS یا تحریک معناطیسی مغز نامیده می‌شود از یک سری پالس‌های معناطیسی کوتاه که به سمت مغز هدایت می‌شوند تا سلول‌های عصبی را تحریک کنند تشکیل شده است. این پالس‌ها، نورون‌های ناحیه‌ای را تحریک کرده و در نتیجه موجب درگیری عملکردهای مغزی می‌شوند.
✅ این روش غیرتهاجمی از سال ۱۹۸۵ برای درمان تعدادی از بیماری‌ها مورد تحقیق و استفاده قرار گرفت.
چرا درمان با ار تی ام اس موثر است؟
تحریک مغناطیسی تکرارشونده (rTMS)، یک روش موثر، بدون دارو و غیرتهاجمی برای درمان میگرن،افسردگی، آلزایمر،پارکینسون و بسیاری از بیماری های مرتبط نورولوژی است، که از تحریک مغناطیسی برای تحریک مناطقی مخصوص از مغز استفاده می‌کند.
مغز انسان بطور ذاتی یک عضو الکتریکی است که از طریق انتقال سیگنال‌های الکتریکی بین سلول‌های عصبی عمل می‌کند. پنل دستگاه به نزدیکی پوست سر بیمار قرار می‌گیرد تا میدان مغناطیسی بر ناحیه خاصی از مغز متمرکز شود. میدان مغناطیسی به طور ایمن می‌تواند از طریق پوست و کاسه جمجمه به سلول‌های مغزی مورد نظر وارد شده و نسبت به آنها جریانی مغناطیسی ایجاد کند. این تحریک به صورت منظم در فواصل زمانی تکراری انجام می‌شود و به آن TMS مکرر یا rTMS گفته می‌شود.
درمان rTMS با فرآیندهای طبیعی بدن شما هماهنگی دارد، فقط با تشخیص پزشک متخصص باافزایش یا کاهش این سیگنال ها روند درمانی بسیاری از بیماری ها تسهیل میگردد.
تحقیقات نشان داده است که نسبت زیادی از بیمارانی که به داروهای مغزواعصاب پاسخگو نبودند، بعد از درمان توسط rTMS تجربه بهبود قابل توجهی در علائم خود داشتند.
rTMS در درمان کدام بیماری ها موثر است؟
برخی از بیماری‌هایی که با روش rTMS قابل درمان می‌باشند و یا تحقیقات جهت درمان آنها به روش rTMS در حال انجام است عبارتند از:
درمان بیماریهای عصبی مانند:
- درمان میگرن
- پارکینسون
- صدای زنگ گوش
- درمان صرع و تشنج
- اختلالات اوتیسم
و برخی بیماریهای روانپزشکی مانند:
- افسردگی
- توهمات شنوایی که در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی ایجاد می‌شود
- کمک به ترک سیگار
- اختلال وسواس فکری اجباری
- اختلال استرس پس از سانحه
- اختلال خوردن
درمان rTMS از جانب سازمان غذا و داروی ایالات متحده مورد تائید قرار گرفته است اما معمولاً فقط در شرایطی که سایر درمان‌ها موثر واقع نشده باشند پزشکان این نوع از درمان را توصیه می‌نمایند. با توجه به نتایج موفقیت آمیزی که این روش در درمان بسیاری از بیماری‌ها داشته است تحقیقات جهت کاربردهای دیگر در درمان سایر بیماریهای مغز و اعصاب با استفاده از این روش همچنان ادامه دارد.
نحوه درمان به روش rTMS
همان طور که پیشتر اشاره کردیم، روش rTMS یک روش کم تهاجم می‌باشد، هیچ برش و زخمی بر روی پوست و بدن بیمار ایجاد نمی‌شود، بیمار در تمام مدت جلسه درمان بیدار می‌ماند و احتیاجی به استفاده از هیچ گونه داروی بی‌حسی و یا بیهوشی وجود ندارد.
در طی جلسه درمانی، یک سیم پیچ الکترومغناطیسی نزدیک پوست سر قرار می‌گیرد، این سیم پیچ پالس‌های الکترومغناطیسی را به مغز ارسال می‌نماید و پالس‌ها منجر به تحریک سلول‌های عصبی در ناحیه‌ای که منجر به ایجاد بیماری شده‌اند (مانند ناحیه‌ای که در ایجاد خلق و خو در بیماری افسردگی نقش دارند) می‌شوند. محققان عقیده دارند این پالس‌ها موجب افزایش فعالیت در نواحی از مغز می‌شود که سطح فعالیت آنها به دلیل بیماری کاهش یافته بود.
با توجه به نوع و شدت بیماری نوع سیم‌پیچ‌هایی که برای ارسال پالس‌های الکترومغناطیس به کار می‌رود ممکن است تفاوت داشته باشد.
درمان در مطب و یا کلینیک مغز و اعصاب نزد بهترین متخصص مغز و اعصاب در تهران قابل انجام است. بیمار پس از پایان هر جلسه درمان بیمار می‌تواند به منزل مراجعه نماید و احتیاجی به بستری شدن در بیمارستان وجود ندارد.
مدت زمان هر جلسه درمان
هر جلسه درمانی با توجه به شدت و ماهیت بیماری بین ۵ تا ۶۰ دقیقه ممکن است زمان احتیاج داشته باشد.
جلسات درمانی به صورت روزانه و ۵ بار در هفته انجام می‌شود. یک دوره‌ی درمانی معمولی تقریباُ بین ۴ تا ۶ هفته زمان نیاز دارد.
موارد منع استفاده از روش rTMS در درمان بیماری های مغز و اعصاب
- بیمارانی که سابقه‌ی بیماری صرع و یا سایر اختلالات تشنجی را دارند نمی توانند از این روش درمانی بهره ببرند.
- افرادی که هرگونه ایمپلنت آهنی در جمجمه دارند.
- افرادی که الکترودهایی در مغز دارند.
- بیمارانی که دارای ضربان ساز و یا استنت در قلب هستند.
- افرادی که کاشت حلزون شنوایی در گوش داشته‌اند.
- افرادی که در ۳ تا ۶ ماه گذشته سابقه مصرف مواد مخدر داشته‌اند.
- افرادی که هرگونه شرایط پزشکی ناپایدار دارند مانند سردردهای مکرر بدون علت
- خانم‌هایی که باردار هستند و یا جهت بارداری اقدام نموده‌اند.
به طور کلی در خصوص انتخاب این روش درمان لازم است با متخصص مشورت شود.
عوارض جانبی روش درمان آر تی ام اس
همان طور که پیشتر اشاره کردیم rTMS یک روش غیرتهاجمی می‌باشد و برخلاف روش تحریک عمقی مغز نیازی به جراحی و یا کاشت الکترود ندارد و یا مانند روش الکتروشوک موجب تشنج و از دست دادن حافظه نمی‌شود. به طور کلی روش درمان rTMS یک درمان کم عارضه می‌باشد. برخی از عوارضی که ممکن است بیماران پس از درمان داشته باشند عبارتند از:
- درصد اندکی از بیماران پس از استفاده از این روش درمانی ممکت است دچار تشنج شوند، به همین دلیل افرادی که سابقه‌ی تشنج دارند نمی‌توانند از این روش درمانی بهره ببرند.
- پلک زدن غیر ارادی
- انقباض ماهیچه‌های صورت
- سرگیجه و یا سبکی سر
- درد در محل تحریک
- سردرد خفیف
بیشتر عوارضی که نام برده شد عوارض خفیفی هستند که در مدت کوتاهی از بین می‌روند. جهت درمان سردرد به بیماران توصیه می‌شود از مسکن‌های خفیف مانند استامینوفن استفاده نمایند.
چشم انداز درمان بیماریهای مغز و اعصاب به روش rTMS
با اینکه مکانیسم بیولوژیکی عملکرد درمان به روش rTMS هنوز به طور کامل شناسایی نشده است اما به نظر می‌رسد این روش در کاهش علائم بسیاری از بیماریهای مغز و اعصاب که پیشتر ذکر کردیم موثر می‌باشد و امید است با انجام تحقیقات بیشتر پیشرفت‌های بیشتری در زمینه‌ی استفاده از این روش حاصل شود.
مطلب مفیدی بود و اطلاعات کاملی رو ارائه داد، ممنون
مهربانی را شنیده بودم و معنای امید را برایم گفته بودند اما زیباترین تفسیر این دو واژه را زمانی دریافتم که خداوند مرا به مطب دکتر ناصر مهربان هدایت کرد و در مدت کوتاهی نشانه های سلامتی را در خود رصد کردم . می‌دانم حامی همه ما انسانها خالق هستی است اما آیات او بر روی زمین گواه خلقت زیبای اوست و این یعنی وجود انسانهای شریف ، مسئولیت پذیر و دانشمندی است که از رنج مردمان می کاهند . خدایا دکتر ناصر مهربان را در پناه خودت حفظ کن تا التیام بخش دردهای مردمان این سرزمین باشد. عمرش مستدام ارادتمند نیرومند