گزگز دست و پا، علل و درمان آن

سوزن سوزن شدن دست ها یا پاها یا هر دو یک نشانه بسیار شایع و آزاردهنده است. چنین گزگز گاهی اوقات می تواند خوش خیم و موقت باشد. به عنوان مثال، هنگام خواب با قرار دادن بازو زیر سر شما کج می شود، و بر روی اعصاب فشار وارد شود. یا زمانیکه پاها به مدت طولانی روی هم قرار می گیرند، این گزگز می تواند ناشی از فشار روی اعصاب پاها باشد. در هر صورت سوزن و سوزن که معمولاً بدون درد است، با برداشتن فشاری که باعث آن شده است، به زودی از بین می‌رود.

علل گزگز دست و پا

یک واقعیت در مورد گزگز، مورمور و سوزن سوزن شدن ها یا به اصطلاح پارستزی وجود دارد که هر گزگز و مورموری اهمیت بررسی ندارد، اصولا گزگز و مورمور به سه شکل وجود دارد که عبارت است از :

• گزگز و مورمور گذرا و موقتی
• گزگز و مورمور پایدار (که چند روز پشت سرهم)
• گزگز و مورمور های مزمن و طول کشنده

گزگز و مورمورهای مداوم

گزگز و مورمور های مداوم اهمیت بررسی دارند و باید توسط بهترین متخصص مغز و اعصاب بررسی شوند و پس از تعیین علت درمان شوند .

گزگز و مورمور های گذرا و موقتی

گاها اکثر افراد این نوع گزگز های مورمور و متناوب را حین خواب یا بعد از بیدار شدن از خواب تجربه می کنند . این گزگز و مورمور اهمیت بالینی ندارد و بیشتر ناشی از تحت فشار قرار گرفتن عصب و یا عروق خون رسان به عصب است که باعث کاهش خون و تحت فشار قرار گرفتن عصب می شود که معمولا موقت است و حدود یک تا دو ساعت بعد از بیدار شدن از بین می رود .

گاها افت های کلسیم، افت قند، استرس و اضطراب باعث یکسری از علائم گزگز و مورمور در دست و پاها و اطراف لب می شود که اهمیت بالینی خاصی ندارد و بیشتر ناشی از افت دی اکسید کربن است که باعث بروز این علائم می شود .
پس هر گزگز و مورموری مهم نیست و هر سوزن سوزن شدنی به معنای وجود یک بیماری همانند مثل سکته مغزی، تومور و یا ام اس نیست، بهتر است در موارد مزمن و یا پایدار به یک پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه شود و در موارد موقت خیلی اهمیت داده نشود زیرا این مشکل به صورت خود به خود برطرف می شود .

بیماری هایی که سبب گزگز دست و پای مزمن می شوند

انواع بیماری های مزمن می توانند باعث گزگز در پا شوند که عبارتند از :

• دیابت و نوروپاتی دیابتی
• مولتیپل اسکلروزیس (MS)
• کم کاری تیروئید
• سندرم تونل تارسال (TTS)
• نارسایی کلیه
• بیماری Charcot-Marie-Tooth (CMT).
• بیماری های خود ایمنی
• عفونت ها
• اختلال مصرف الکل و نوروپاتی الکلی

دیابت و نوروپاتی دیابتی

دیابت و عارضه مرتبط با آن که به عنوان نوروپاتی دیابتی شناخته می شود، از شایع ترین علل گزگز مداوم در پاها است. نوروپاتی دیابتی نتیجه آسیب عصبی ناشی از قند خون بالا است.

علائم دیابت عبارتند از :

• تکرر ادرار
• تشنگی شدید
• دهان خشک
• خارش پوست
• نفس بوی میوه ای
• درد یا بی حسی در دست
• درد یا بی حسی در پا
• افزایش گرسنگی
• کاهش وزن غیر منتظره
• بهبود آهسته بریدگی ها یا زخم ها
• عفونت های قارچی
• خواب آلودگی یا بی حالی
• بینایی تغییر می کند
• تهوع و استفراغ

بیش تر بخوانید : بیماری گلین باره

مولتیپل اسکلروزیس (MS)

مولتیپل اسکلروزیس یا ام اس (MS) یک بیماری سیستم عصبی مرکزی است که باعث می شود سیستم ایمنی به پوشش محافظ روی اعصاب یا میلین حمله کند. این منجر به آسیب عصبی و اختلال در ارتباط بین مغز و بدن می شود. سوزن سوزن شدن یا بی حسی در بدن، صورت و اندام ها (دست و پا) یکی از شایع ترین علائم ام اس است. سایر علائم ام اس عبارتند از :

• خستگی
• ضعف
• درد و خارش
• مشکلات راه رفتن و تعادل
• اسپاسم عضلانی
• بینایی تغییر می کند
• سرگیجه
• مشکلات مثانه و روده
• مشکلات جنسی
• تغییرات شناختی
• تغییرات عاطفی
• افسردگی

کم کاری تیروئید

کم کاری تیروئید شرایطی است که در آن تیروئید شما کم کار است و نمی تواند هورمون تیروئید کافی برای تامین نیازهای بدن شما تولید کند.

علائم کم کاری تیروئید ممکن است خفیف به نظر برسند، یا ممکن است در ابتدا به راحتی به سایر شرایط نسبت داده شوند. این علائم عبارتند از :

• خستگی
• افزایش وزن
• صورت پف کرده
• قاعدگی های سنگین یا نامنظم
• نازک شدن مو
• ضربان قلب آهسته
• ضعف عضلانی، درد، حساسیت و سفتی
• درد، تورم و سفتی مفاصل
• گواتر
• مشکلات حافظه

کم کاری تیروئید درمان نشده می تواند منجر به عوارض شدیدتر از جمله نوروپاتی محیطی شود. نوروپاتی محیطی آسیب به اعصاب محیطی است. گزگز و بی حسی در پاها یکی از عوارض نوروپاتی محیطی است

تشخیص گزگز دست و پا

اگر به دنبال مراقبت از سوزن سوزن شدن دست ها یا پاهای خود هستید، پزشک متخصص ابتدا معاینه فیزیکی انجام می دهد و سابقه پزشکی شما را به صورت گسترده در مورد علائم، محیط کار، عادات اجتماعی (از جمله مصرف الکل)، قرار گرفتن در معرض سمی، خطر ابتلا به HIV یا سایر بیماری های عفونی، بیماری ها و سابقه خانوادگی بیماری های عصبی را مورد بررسی قرار می دهد.

آزمایش های مختلفی از طرف پزشک برای تشخیص علت گزگز دست و پا برای افراد تجویز می گردد که به شرح زیر است :

آزمایش خون

آزمایش خون می تواند شامل آزمایش هایی برای تشخیص دیابت، کمبود ویتامین، اختلال عملکرد کبد یا کلیه، سایر اختلالات متابولیک و علائم فعالیت غیر طبیعی سیستم ایمنی باشد.

• بررسی مایع مغزی نخاعی می تواند آنتی بادی های مرتبط با نوروپاتی محیطی را شناسایی کند.
• الکترومیوگرام (EMG)، آزمایش فعالیت الکتریکی عضله
• سرعت هدایت عصبی (NCV)

سایر آزمایش ها

سایر آزمایش ها شامل موارد زیر است :

• بیوپسی عصبی
• توموگرافی کامپیوتری (CT)
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
• بیوپسی پوست برای مشاهده انتهای رشته های عصبی

درمان گزگز دست و پا

درمان موفقیت آمیز به تشخیص دقیق و درمان علت گزگز بستگی دارد. تا زمانی که سلول های عصبی محیطی از بین نرفته اند، می توانند بازسازی شوند.

اگرچه هیچ درمانی برای انواع ارثی نوروپاتی محیطی وجود ندارد، اما بسیاری از انواع اکتسابی را می توان با درمان بهبود بخشید. به عنوان مثال، کنترل خوب قند خون در دیابت می تواند به جلوگیری از بدتر شدن نوروپاتی دیابتی کمک کند و مکمل های ویتامین می توانند نوروپاتی محیطی را در افراد مبتلا به کمبود ویتامین اصلاح کنند.

توصیه های کلی سبک زندگی شامل کنترل وزن، اجتناب از قرار گرفتن در معرض سموم، پیروی از یک برنامه ورزشی تحت نظارت پزشک، خوردن یک رژیم غذایی متعادل، و اجتناب یا محدود کردن الکل است. توصیه‌ها شامل ترک سیگار نیز می‌شود که جریان خون را به رگ‌های خونی که مواد مغذی را به اعصاب محیطی می‌رسانند محدود می‌کند.

در برخی موارد، سوزن سوزن شدن و سایر علائم نوروپاتی محیطی ممکن است با نسخه های تهیه شده برای درمان تشنج و افسردگی کاهش یابد.