میگرن چشمی، یک از انواع میگرن است که با دردهای شدید و معمولاً یکطرفه همراه با علائم چشمی مشخص میشود. این اختلال میتواند شامل اختلالات بینایی یا حتی از دست دادن موقتی دید باشد. برخلاف میگرنهای معمولی که بیشتر با سردرد و تهوع همراه هستند، میگرن چشمی غالباً با اختلالاتی بینایی همراه است که می تواند نگران کننده باشد اما به طور معمول موقتی است و با درمان مناسب برطرف میشود.
این نوع میگرن ممکن است در ابتدا برای افراد ناآشنا یا علائم آن گمراهکننده باشد به همین دلیل، تشخیص میگرن چشمی ممکن است تا زمانی که سایر علائم میگرن مانند سردرد یا تهوع بروز نکنند، دشوار باشد. در این مقاله به بررسی علل، علائم، تشخیص و روشهای درمان میگرن چشمی خواهیم پرداخت.
میگرن چشمی چیست؟
همانطور که گفتیم میگرن چشمی یکی از انواع میگرن است که در طی بروز مشکلاتی در سیستم مغز و اعصاب بینایی افراد را درگیر میکند. این بیماری میتواند بدون سردرد باشد و یا در ادامهی سردردهای میگرنی ایجاد شود. تاری دید، ایجاد نقطه کور، دیدن نورهای چشمکزن از جمله عوارضی است که میگرن چشمی برای فرد بیمار به وجود میآورد و ممکن است تا چند ساعت طول بکشد. این بیماری میتواند با کاهش بینایی به صورت موقت، فرد را در انجام کارهای روزانه با مشکل مواجه کند. علاوه بر اختلالات دیداری می تواند با مشکلات حسی، زبانی و حرکتی همراه باشد. با وجود اینکه این اختلالات موقت هستند و پس از گذشت چندین ساعت رفع میشود، اما سردردهای شدید و مسائل مربوط به بینایی، باید جدی گرفته شوند و با تشخبص درست درمان میگرن انجام شود.
علائم میگرن چشمی
میگرن چشمی ممکن است علائم منحصر به فردی را ایجاد کند که معمولاً با اختلالات بینایی و در برخی موارد درد همراه است. این علائم میتوانند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشند، اما در بسیاری از موارد، علائم زیر مشاهده میشود:
دیدن لکههای نورانی: نقاط درخشان یا رنگی که معمولاً در گوشههای دید یا در مرکز میدان دید ظاهر میشوند.
چشمکهای رنگی: خطوط یا اشکال رنگی در دید که ممکن است در یک نقطه ثابت یا به صورت متحرک ظاهر شوند.
دیدن هاله یا سایهها: گاهی اوقات افراد ممکن است اطراف اجسام یا نورهای خاص را هالههای رنگی یا سایههایی مشاهده کنند.
دست دادن موقتی بینایی: در برخی موارد، میگرن چشمی میتواند منجر به از دست دادن موقتی بینایی در یک یا هر دو چشم شود. این حالت معمولاً کوتاه مدت است و معمولاً کمتر از یک ساعت طول میکشد.
سردردهای شدید: پس از اختلالات بینایی، سردردهای شدید و ضرباندار معمولاً بلافاصله شروع میشوند. این سردردها ممکن است:یکطرفه با درد شدید و ضربانی و همراه با تهوع و حساسیت به نور و صدا نیز باشند.
تهوع و استفراغ: همانطور که در سایر انواع میگرن مشاهده میشود، میگرن چشمی ممکن است با تهوع و استفراغ همراه باشد. این علائم بهویژه زمانی که سردرد شدیدتر میشود، شایعتر هستند.
حساسیت به نور و صدا: افراد مبتلا به میگرن چشمی ممکن است به نور و صدا حساستر شوند. این علائم بهطور معمول در طول بروز سردرد شدیدتر میشوند و افراد ممکن است بخواهند در محیطی تاریک و ساکت استراحت کنند.
احساس گیجی و سردرگمی: در برخی افراد، میگرن چشمی میتواند همراه با احساس گیجی یا سردرگمی باشد، که ممکن است به دلیل درد شدید یا اختلالات موقتی بینایی رخ دهد.
تغییرات در میدان دید: افرادی که به میگرن چشمی مبتلا هستند ممکن است تغییرات موقتی در میدان دید خود تجربه کنند. این تغییرات میتواند شامل تاری دید، دیدن نورهای متحرک یا لکههای سیاه باشد.
آیا میگرن چشمی عصبی است؟
طبق یافتههای محققان دلایل و علت اصلی ایجاد میگرن همچنان مشخص نشده است، اما این را میدانیم که با ایجاد اختلالاتی در سیستم مغز و اعصاب و فشار در رگهای خونی مغز این بیماری در افراد پدیدار میشود. ضمن اینکه تغییرات در اعصاب ناحیه شبکیه چشم هم میتواند عامل اصلی آن باشد. باید در نظر داشته باشیم که مشکلات ژنتیکی و هورمونی نیز میتوانند عامل ایجاد میگرن چشمی باشند.
محرک های میگرن چشمی
میگرن چشمی مانند سایر انواع میگرن میتواند توسط مجموعهای از عوامل تحریک شود. این محرکها میتوانند شامل عوامل محیطی، فیزیولوژیکی یا روانی باشند که به طور مستقیم یا غیرمستقیم باعث بروز میگرن چشمی و اختلالات بینایی مربوط به آن میشوند. برخی از مهمترین محرکهای میگرن چشمی عبارتند از:
محرکهای بصری میگرن چشمی
- خیره شدنهای طولانی به صفحه نمایش
- برخورد نورهای خشن مثل فلورسنت با چشم
- نورهای زیاد چراغ در محیط
محرکهای غذایی
- پیاز
- آجیل
- شکلات
- پنیر دودی
- گوشت دارای نیترات
- مواد کافئین دار
- نوشیدنیهای الکلی
- افزودنیها
شیرینکنندههای مصنوعی محرکهای زمینهای
- فشارخون بالا
- قند خون پایین
- کم آبی بدن
سایر محرکها
- سیگار یا برخی بو ها
- قرصهای ضدبارداری
- سرو صداهای بلند
- استرس و اضطراب
- عطرها
- ساعات خواب کم و یا زیاد
- رانندگیهای طولانی
- حذف وعده غذایی
تشخیص میگرن چشمی
تشخیص میگرن چشمی معمولاً با استفاده از تاریخچه پزشکی دقیق بیمار، علائم بالینی و در برخی موارد تستهای تشخیصی صورت میگیرد. چون علائم میگرن چشمی ممکن است شبیه به برخی مشکلات دیگر چشم یا بیماریهای عصبی باشند، تشخیص صحیح این اختلال نیازمند ارزیابی دقیق از سوی پزشک متخصص است.
📌 بررسی تاریخچه پزشکی و علائم بالینی
📌 معاینه فیزیکی و عصبی
📌 آزمایشهای تشخیصی مانند: آزمون میدان دید و تصویربرداری
📌 رد سایر شرایط پزشکی
📌 ارزیابی محرکها
میگرن چشمی در چه افرادی شایعتر است؟
میگرن چشمی، مانند سایر انواع میگرن، میتواند در هر فردی رخ دهد، اما برخی از گروهها و ویژگیها میتوانند خطر ابتلا به این نوع میگرن را افزایش دهند. برخی از این عوامل شامل ویژگیهای ژنتیکی، جنسیت، وضعیت هورمونی، و عوامل محیطی هستند. در ادامه به بررسی این گروهها و عواملی که میتوانند میگرن چشمی را شایعتر کنند، پرداخته میشود:
✅ میگرن چشمی بیشتر در زنان شایع است. این الگوی جنسیتی در میگرنهای معمولی نیز مشاهده میشود، زیرا هورمونهای زنانه مانند استروژن میتوانند تاثیر زیادی بر بروز میگرنها داشته باشند. تغییرات هورمونی در دوران قاعدگی، بارداری یا یائسگی میتوانند حملات میگرن را تحریک کنند.
✅ افرادی که در خانوادهشان سابقه میگرن دارند، بیشتر در معرض ابتلا به میگرن چشمی هستند. عوامل ژنتیکی میتوانند نقش مهمی در ایجاد میگرنها ایفا کنند. اگر یکی از اعضای خانواده به میگرن مبتلا باشد، احتمال بروز میگرن در فرد بیشتر میشود.
✅ میگرن چشمی میتواند در هر سنی رخ دهد، اما معمولاً در سنین جوانی و میانهسالی بیشتر مشاهده میشود. این نوع میگرن اغلب در افرادی که بین ۱۸ تا ۴۰ سال سن دارند، شایعتر است.
✅ تغییرات هورمونی بهویژه در زنان میتوانند عامل مؤثری در بروز میگرن چشمی باشند. دورههای قاعدگی، بارداری یا یائسگی میتوانند موجب نوسانات هورمونی شوند که به نوبه خود میتوانند حملات میگرن را تحریک کنند. همچنین مصرف قرصهای ضدبارداری که حاوی هورمونهای استروژن هستند، میتوانند تأثیر مشابهی بر بروز میگرنهای چشمی داشته باشند.
✅ استرسهای روانی یکی از محرکهای اصلی میگرن چشمی هستند. افرادی که دچار استرسهای طولانیمدت یا اضطراب هستند، بیشتر در معرض ابتلا به میگرن چشمی قرار دارند. این استرسها میتوانند باعث تحریک سیستم عصبی و در نهایت شروع حملات میگرنی همراه با اختلالات بینایی شوند.
✅ افرادی که در معرض محرکهای محیطی مانند نور زیاد یا خیرهکننده، بوهای شدید، آلودگی هوا یا تغییرات ناگهانی در وضعیت آب و هوا قرار دارند، بیشتر در معرض میگرن چشمی هستند. این محرکها میتوانند موجب بروز حملات میگرن در افرادی شوند که استعداد ابتلا به این اختلال را دارند.
آیا میگرن چشمی قابل درمان است؟
برای درمان انواع سردرد از جمله میگرن راهکارهای متنوعی از جمله داروها، اصلاح سبک زندگی، تزریق بوتاکس و … وجود دارد. اینکه کدام روش برای شما موثر است بسته به علت بیماری شما دارد. پس ابتدا در جهت پیدا کردن علل و عواملی که باعث بروز آن در شما میشود برآیید و سپس نسبت به حل آن اقدام کنید. راهکارهای درمان میگرن چشمی از آن جایی که بروز این اختلال و اختلال موقتی در بینایی ممکن است در مواقعی مثل رانندگی، اتفاق بیفتند و باعث بروز خطر برای شما باشد، حتما باید زیر نظر پزشک متخصص خود به انتخاب نوع درمان اقدام کنید.
ممکن است بیماری شما در مراحل اولیه باشد و بتوانید با تغییر و اصلاح رژیم و سبک غذایی خود آن را درمان کنید. در موارد دیگر ممکن است بیماری فرد دلایل ارثی، زمینهای و یا حتی هورمونی داشته باشد، که دراین صورت ممکن است طبق نظر پزشک و با انجام آزمایشهای مربوطه نیاز به استفاده از دارو احساس شود. در ادامه مهمترین راهکارهای درمانی این نوع میگرن را معرفی خواهیم کرد:
دوری از محرکها
سادهترین و راحتترین راه برای جلوگیری از بروز و تشدید میگرن چشمی دوری کردن از محرکهایی است که در بخش قبل ذکر کردیم. بهتر است خود را در محیطهای با سرو صدای بالا، نورهای اذیتکننده و یا پر استرس قرار ندهید. سبک زندگی سالم، ورزش و تغذیه مناسب را در اولویت خود قرار داده تا به مرور زمان تاثیر آن را در روند بهبود بیماری خود مشاهده کنید.
روشهای خانگی درمان میگرن چشمی
روشهای خانگی از سادهترین روشها و در عین حال از موثرترینها بشمار میآیند.
- دراز کشیدن در یک محیط آرام، تاریک و به دور از هیاهو
- ماساژ پوست سر، شقیقه، گردن و شانه برای شل کردن عضلات و رفع اسپاسمها
- نگاه نکردن به هیچگونه از وسایل الکترونیکی و صفحه نمایش
- نوشیدن آب برای تامین آب بدن
- استشمام بوی اسطوخودوس
- ماساژ سر با روغنهایی مثل آویشن
دارودرمانی درمان میگرن چشمی
در برخی موارد نیز پزشکها دارو را برای درمان فرد در نظر میگیرند. حتما و حتما دارو را زیر نظر پزشک متخصص تهیه و مصرف کنید و از تجویز خودسرانه آن بپرهیزید. در این خصوص شما میتوانید برای مراجعه به دکتر ناصر مهربان با شمارههای درج شده در سایت تماس بگیرید.
تزریق بوتاکس در درمان میگرن چشمی
درمان میگرن با بوتاکس یکی از راهکارهایی است که با از کار انداختن عضلات در ناحیه پیشانی به صورت موقت، در تسکین دردهای ناحیه چشم موثر است.
بنابراین در مورد روشهای درمانی نباید نگران باشید چرا که روشهای متعددی پیش روی شماست. بهترین راه برای پیدا کردن علت و یا محرکی که شما به آن واکنش نشان میدهید، مراجعه به پزشک است. اگر با اختلالات ناشی از بیماری میگرن چشمی دست و پنجه نرم میکنید، میتوانید جهت دریافت مشاوره و نوبت با ما تماس بگیرید.
عوارض عدم درمان میگرن چشمی
میگرن چشمی، مانند سایر انواع میگرن، در صورتی که درمان نشود میتواند به عوارض جدی و بلندمدت منجر شود. این عوارض نه تنها میتوانند کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهند، بلکه ممکن است مشکلاتی در عملکرد روزمره، سلامت عمومی و حتی وضعیت بینایی ایجاد کنند. برخی از عوارض عدم درمان میگرن چشمی عبارتند از:
آسیب به بینایی: اختلالات بینایی ناشی از میگرن چشمی (آورا) معمولاً موقتی هستند، اما اگر میگرن به طور مکرر و بدون درمان باقی بماند، ممکن است باعث آسیبهای دائمی به بینایی شود. در موارد شدید، حملات مکرر میگرن چشمی ممکن است منجر به بروز مشکلات جدی مانند آسیب به شبکیه یا اختلالات در عصب بینایی شود.
تشدید حملات میگرن: عدم درمان میگرن چشمی میتواند باعث تشدید دورههای میگرنی و افزایش فراوانی حملات شود. افراد مبتلا به میگرنهای بدون درمان معمولاً به سرعت به میگرنهای شدیدتر و طولانیتر مبتلا میشوند که ممکن است حتی در میانمدت یا بلندمدت نیاز به درمانهای پیچیدهتر و داروهای قویتری داشته باشند.
تاثیر منفی بر کیفیت زندگی: عدم درمان میگرن چشمی میتواند تأثیرات منفی قابل توجهی بر کیفیت زندگی فرد بگذارد. سردردهای شدید، اختلالات بینایی، حساسیت به نور و صدا، تهوع و استفراغ میتوانند فرد را از انجام فعالیتهای روزمره، کار، و حتی تعاملات اجتماعی بازدارند. این موارد میتوانند به افسردگی، اضطراب و کاهش سطح رفاه فرد منجر شوند.
مشکلات روانی: میگرنهای مزمن و مکرر، از جمله میگرن چشمی، میتوانند به مشکلات روانی مانند اضطراب و افسردگی منجر شوند. این اختلالات روانی ممکن است به دلیل تاثیرات طولانیمدت میگرن بر کیفیت زندگی، محدودیتهای عملکردی و مشکلات اجتماعی ایجاد شوند. اضطراب و افسردگی نیز میتوانند به طور متقابل علائم میگرن را تشدید کنند.
افزایش حساسیت به محرکها: عدم درمان میگرن چشمی میتواند باعث افزایش حساسیت به محرکها شود. این به این معناست که فرد ممکن است با گذشت زمان نسبت به عوامل مختلفی مانند استرس، نور شدید، تغییرات هورمونی و غذاهای خاص حساستر شود، که این میتواند چرخهای از حملات میگرنی مکرر و شدیدتر ایجاد کند.
ایجاد مشکلات شغلی و اجتماعی: حملات مکرر میگرن چشمی میتواند به مشکلات جدی در محل کار یا تحصیل منجر شود. فرد ممکن است قادر به تمرکز و انجام وظایف خود نباشد و این موضوع ممکن است به کاهش عملکرد شغلی و اجتماعی منجر شود. همچنین ممکن است فرد به دلیل حملات میگرنی نتواند در فعالیتهای اجتماعی شرکت کند، که به انزوا و تنهایی او افزوده میشود.
مشکلات در خواب: افرادی که میگرن چشمی دارند، به دلیل درد شدید و ناراحتیهای جسمی معمولاً خواب خود را از دست میدهند. خواب ناکافی و بیکیفیت میتواند باعث تشدید حملات میگرنی شود و چرخهای از بیخوابی و سردردهای مزمن ایجاد کند.
سوالات متداول میگرن چشمی
خیر، این اختلال ممکن است باعث ایجاد اختلالاتی در بینایی به صورت طولانی حتی برای چند ساعت شود. اما با گذر زمان بینایی فرد بازمیگردد.
به صورت خلاصه در خصوص تفاوتهای میان میگرن شبکیه و میگرن چشمی باید گفت، میگرن شبکیه یک چشم را درگیر میکند و علائم آن در بینایی فرد بیشتر آشکار میشود. در صورتی که در این اختلال هر دو چشم فرد درگیر شده و ممکن است همراه با اختلالات حرکتی و حسی و یا حتی بدون درد باشد.
میگرن چشمی معمولاً خطرناک نیست، اما در صورتی که به درستی درمان نشود، ممکن است به آسیبهای بینایی یا مشکلات مداوم تبدیل شود. در برخی موارد نادر، میگرن چشمی میتواند با مشکلات جدیتر مغزی مانند سکته مغزی اشتباه گرفته شود، بنابراین ضروری است که برای تشخیص صحیح به پزشک مراجعه کنید.
درمان میگرن چشمی معمولاً شامل استفاده از داروهای مسکن برای تسکین سردرد و داروهای پیشگیرانه برای کاهش فراوانی حملات است. برخی داروها مانند داروهای ضد درد، داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)، داروهای ضد تهوع، یا داروهای آرامبخش میتوانند به کاهش علائم کمک کنند. پزشک ممکن است داروهای پیشگیرانه نیز تجویز کند تا حملات میگرن را کاهش دهد.
پیشگیری از میگرن چشمی به طور کامل ممکن نیست، اما با شناسایی و اجتناب از محرکها میتوان تا حد زیادی از بروز حملات جلوگیری کرد. همچنین، انجام تغییرات در سبک زندگی مانند بهبود کیفیت خواب، مدیریت استرس، مصرف منظم داروهای پیشگیرانه (طبق تجویز پزشک)، و داشتن یک رژیم غذایی سالم میتواند کمککننده باشد.
اگرچه میگرن چشمی معمولاً در بزرگسالان شایعتر است، اما ممکن است در کودکان و نوجوانان نیز بروز کند. با این حال، میگرن چشمی در کودکان کمتر شایع است و علائم آن ممکن است متفاوت از بزرگسالان باشد.
میگرن چشمی در دوران بارداری ممکن است تغییراتی داشته باشد. در برخی زنان باردار، میگرن ممکن است بهبود یابد، اما در برخی دیگر، میگرنهای شدیدتر و مکرر ممکن است رخ دهد. درمان میگرن در دوران بارداری باید تحت نظر پزشک باشد تا داروهای ایمن برای مادر و جنین انتخاب شوند.
نتیجهگیری
میگرن چشمی میتواند به علت عوامل مختلفی رخ دهد و با علائم خاصی مانند اختلالات بینایی همراه باشد. در صورتی که علائم آن به درستی مدیریت نشود، ممکن است به عوارض جدیتری منجر شود. بنابراین، شناسایی علائم، درمان به موقع و پیشگیری از محرکها میتواند به کاهش فراوانی حملات و بهبود کیفیت زندگی کمک کند.